روغن موتور مناسب بر روی عملکرد موتور خودرو تاثیر به‌سزایی دارد؛ از این‌رو اغلب صاحبان خودرو در هنگام تعویض روغن به دنبال محصولی مرغوب و مناسب برای موتور خودرو خود هستند. فاکتورهای مختلفی بر روی کیفیت روغن موتور تاثیرگذار هستند و آگاهی از ویژگی‌ها و خصوصیات روغن به افراد در انتخاب بهترین روغن موتور برای خودرو کمک شایانی می‌کند. فناوری ساخت و حجم روغن موتور قابل تعویض در کنار شاخص گرانروی و سطح کیفی روغن موتور (API) از نکات مهم در انتخاب روغن موتور خودرو به‌حساب می‌آیند که آشنایی افراد با این عوامل به خرید آگاهانه و صحیح منجر خواهد شد.
فناوری ساخت روغن موتور
روغن موتور خودرو وظیفه روانکاری، کاهش حرارت موتور و جلوگیری از اصطکاک و فرسایش قطعات موتور را بر‌عهده دارد؛ بنابراین در انتخاب بهترین روغن برای خودرو باید دقت کرد. فناوری ساخت روغن موتور یکی از فاکتورهای مهم در تشخیص روغن مناسب به‌شمار می‌آید. روغن موتورهای متنوعی از برندهای معتبر با مشخصات مختلف تولید و روانه بازار شده‌اند که هر کدام برای نوع خاصی از خودرو کاربرد دارند. معمولا شرکت‌های تولید‌کننده، فناوری و فرایند ساخت روغن موتور را بر روی بسته‌بندی آن درج می‌کنند تا افراد به راحتی مناسب‌ترین روغن برای خودروشان را شناسایی کنند. به‌طور کلی روغن موتورهای موجود در بازار از لحاظ فناوری و فرایند ساخت به 3 دسته زیر تقسیم می‌شوند:
1- روغن موتور معدنی (Mineral)
روغن موتورهای معدنی بر پایه نفت خام تولید شده‌اند و به عنوان اولین نوع روغن موتور شناخته می‌شوند. این مدل روغن موتورها از فناوری ساخت ساده‌تر و قیمت پایین‌تری نسبت به روغن موتورهای فول سنتتیک یا نیمه سنتتیک برخوردار هستند. در فرایند تولید روغن موتور معدنی، اصلاح ساختار شیمیایی و استفاده از مواد افزودنی انجام نشده است؛ از این‌رو این مدل روغن‌ها تنها برای روانکاری گزینه مناسبی خواهند بود و اغلب در خودروهای قدیمی کاربرد دارند. همچنین بازه زمانی بین تعویض روغن موتور معدنی در مقایسه با سایر روغن‌ها کوتاه‌تر است.
2- لوبکات ماده اولیه (پایه) روغن
مواد هیدروکربنی با تعداد اتم‌های بین 20 تا 50 از پالایش نفت خام به‌دست می‌آیند که برای روانکاری مناسب هستند و اصطلاحا به آن‌ها برش روغنی یا لوبکات گفته می‌شود. با پالایش لوبکات در پالایشگاه‌های روغن، ماده پایه و اصلی برای تولید روغن‌های موتوری، صنعتی و گریس حاصل می‌شود که 85 تا 95 درصد از روغن را تشکیل می‌دهد. در تولید روغن پایه باید به فاکتورهایی چون ترکیب شیمیایی نفت خام، هزینه پالایش، درصد برش روغنی موجود در نفت خام، نیاز بازار و … توجه کرد؛ بنابراین هر نفت خامی برای تولید ماده پایه روغن موتور مناسب نخواهد بود. روغن موتورهای معدنی پترونول یکی از بهترین و پرکاربردترین روغن موتورهای معدنی برای موتور خودرو به‌حساب می‌آید.
1- روغن موتور سنتتیک و نیمه سنتتیک
3-1- روغن موتور سنتتیک (Synthetic)
روغن موتور سنتتیک یا فول سنتتیک در آزمایشگاه از طریق ترکیبات شیمیایی زغال سنگ و گاز متان تولید می‌شود. این مدل روغن موتورها اولین مرتبه توسط آلمانی‌ها در جنگ جهانی دوم به دلیل کمبود نفت تولید شده‌اند و از آن‌ها در موتور جت استفاده شد.
این نوع روغن موتور در مقایسه با روغن موتورهای معدنی از مزایای بیشتری برخوردار است؛ زیرا در فرایند ساخت روغن موتور سنتتیک، ساختار شیمیایی روغن اصلاح شده و ناخالصی‌های موجود از بین می‌رود و روغن موتور مرغوب با روانکاری بسیار بالا تولید خواهد شد. به‌طور کلی برای ساخت روغن موتور از مواد پایه (اصلی) و افزودنی‌ها (ادتیوها) استفاده می‌شود که مواد پایه در تولید روغن‌های سنتتیک از ترکیبات شیمیایی آزمایشگاهی حاصل می‌شود اما در روغن موتورهای معدنی از نفت خام به‌دست می‌آید.
از ویژگی‌های برتر روغن موتورهای سنتتیک در مقایسه با روغن موتورهای مینرال، می‌توان به یکنواخت بودن ساختار مولکولی و روانکاری بالاتر (لغزش راحت مولکول‌ها) اشاره کرد. همچنین ادتیوها یا مواد افزودنی مصرفی در ساخت روغن موتورهای سنتتیک از ویژگی‌هایی چون تبخیر کم و پایداری بیشتر، حفظ گرانروی (غلظت) در دماهای بالا و پایین، مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون، جلوگیری از خوردگی، کاهش رسوبات موتور، کاهش مصرف سوخت و … برخوردار هستند که سبب تولید روغن با کیفیت بهتر و مرغوب‌تر می‌شوند؛ از این‌رو قیمت روغن موتورهای فول سنتتیک در مقایسه با سایر روغن‌ها گران‌تر است.
روغن موتورهای سنتتیک پترونول نوع فول پرایم با بالاترین سطح کیفی روغن موتورAPI:SN و با شاخص‌های گرانروی5W30 و 5W40 و روغن موتورهای فول سنتتیک پترونول نوع فول گلد با سطح کیفی API:SM و شاخص گرانروی 10W40از بهترین روغن موتورهای سنتتیک مناسب برای خودروهای سواری به‌حساب می‌آیند.
3-2- روغن موتور نیمه سنتتیک
حال روغن موتورهای نیمه سنتتیک از ترکیب روغن موتورهای معدنی و سنتتیک تولید می‌شوند که اگرچه تمام مزایای روغن موتورهای فول سنتتیک را ندارند اما از کیفیت بالاتری نسبت به روغن موتورهای معدنی برخوردار هستند. این نوع روغن موتورها با توجه به استفاده بیشتر از ادتیوها و افزودنی‌ها نسبت به مینرال‌ها در فرایند ساخت، در دمای بالا و شرایط سخت چون دور موتورهای بالا از توانایی بهتری برخوردار هستند و قیمت آن‌ها مابین قیمت روغن موتورهای معدنی و فول سنتتیک است. روغن موتورهای نیمه سنتتیک برای خودروهایی از قبیل پژو ۲۰۶، پژو ۴۰۵ ، سمند، پژو پارس، تیبا، ام وی ام و … مناسب هستند.
حجم روغن موتور قابل تعویض
حجم روغن موتور قابل تعویض یکی دیگر از فاکتورهای مهم در انتخاب روغن موتور مناسب خودرو به‌حساب می‌آید؛ زیرا حجم روغن موتور مورد نیاز برای هر خودرو متفاوت است و بر اساس نوع، حجم موتور و گشتاور تولیدی تعیین می‌شود. چنانچه در زمان تعویض روغن، فیلتر روغن موتور تعویض شود با افزایش حجم روغن موتور قابل تعویض مواجه هستیم. برای مثال حجم روغن موتور مورد نیاز برای خودروهای خانواده سایپا مطابق دفترچه راهنمای خودرو، بدون فیلتر روغن 3 لیتر بوده اما با تعویض فیلتر روغن به حجم روغن 3.4 لیتر نیاز خواهد بود.
نکات تکمیلی در ارتباط با فناوری ساخت و حجم روغن موتور قابل تعویض
روغن موتور خودرو از عوامل مهم در بهبود عملکرد موتور است که تعویض آن باید در زمان درست و با روغن موتور مناسب انجام شود. نوع فرایند ساخت روغن و حجم روغن موتور قابل تعویض از فاکتورهای مهم در انتخاب بهترین روغن برای خودرو شناخته می‌شوند که در این مطلب به‌طور کامل و جامع توضیح داده شد. در ادامه به نکات تکمیلی در ارتباط با فناوری ساخت و حجم روغن موتور قابل تعویض اشاره می‌کنیم:با توجه به فرایند ساخت روغن موتور، روغن موتورهای فول سنتتیک، نیمه سنتتیک و مینرال به ترتیب از کیفیت و قیمت بالاتری نسبت به هم برخوردار هستند.
مطالعه دفترچه راهنمای خودرو برای انتخاب روغن موتور مناسب خودرو از نظر فناوی ساخت و حجم روغن موتور قابل تعویض (با فیلتر و بدون فیلتر) الزامی است.
با توجه به دفترچه راهنمای خودروی آریو، روغن مناسب باید دارای حداقل سطح کیفی API:SL با شاخص گرانروی SAE: 10W40 و حجم روغن موتور قابل تعویض با فیلتر روغن 4 لیتر باشد.